​​​​​​Palliative Care แนวคิดการดูแลประคับประคองที่เข้าใจและใส่ใจ

การดูแลแบบประคับประคองหรือที่ต่างประเทศรู้จักกันในนาม Palliative Care นั้นเป็นการดูแลให้แบบเป็นองค์รวม ไม่ได้สนใจแค่ปัจจัยด้านสุขภาพร่างกายของผู้ป่วยอย่างเดียว แต่ยังดูแลด้านจิตใจของผู้ป่วยและครอบครัวของผู้ป่วยเพื่อให้ผู้ป่วยมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นในขณะที่เผชิญโรคร้าย

ซึ่งการดูแลแบบประคับประคองคืออะไร มีหลักการดูแลอย่างไรบ้าง บทความนี้มีคำตอบแล้ว

 ​​​​Palliative Care คืออะไร และสำคัญอย่างไร

 ​​​​​หลักการพื้นฐานและจุดประสงค์ของการดูแล

เป็นการดูแลผู้ป่วยที่ต้องเผชิญโรคร้ายที่รักษาได้ยากหรือคุกคามถึงแก่ชีวิต ซึ่งการดูแลโดยวิธีนี้ไม่เพียงมุ่งสนใจไปที่ร่างกายเท่านั้น ยังให้ความสำคัญกับจิตใจและทัศนคติของผู้ป่วย และครอบครัวของผู้ป่วย ลึกไปจนถึงจิตวิญญาณของผู้ป่วยเพื่อลดความรู้สึกทุกข์ทรมาน วิตกกังวล และอาการซึมเศร้าของผู้ป่วย ช่วยเพิ่มความสงบทางใจและคุณภาพชีวิตให้ผู้ป่วยได้มากยิ่งขึ้น

 ​​​​​​ประโยชน์ต่อคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยและครอบครัว

ประโยชน์ของการดูแลแบบประคับประคองโดยเฉพาะกับครอบครัวของผู้ป่วยนั้น ไม่ได้มีแค่ร่างกาย แต่รวมถึงจิตใจ โดยครอบครัวจะได้รับการเรียนรู้สำหรับการดูแลผู้ป่วยเรื่องอาการเจ็บป่วยในกรณีที่เจ็บป่วยรุนแรง รวมถึงการเตรียมตัวทางด้านจิตใจ ความคาดหวังต่อผู้ป่วย ความเชื่อทางสังคม และศาสนา เพื่อให้ผู้ป่วยและครอบครัวสามารถใช้เวลาที่เหลือร่วมกันได้อย่างมี ความสุขและช่วยให้ ครอบครัวได้มีเวลายอมรับกับการเสียชีวิตของผู้ป่วยได้

 ​​​​​​​ประโยชน์ของการดูแลแบบประคับประคอง

 ​​​​​​- การบรรเทาอาการเจ็บปวดและความทุกข์ทรมาน

ระหว่างการกลับไปดูแลผู้ป่วยที่บ้านนั้น อาจเกิดอาการเจ็บป่วยตามร่างกายที่ทำให้ผู้ป่วยเกิดความไม่สบายตัว ทุกข์ทรมาน และควรได้รับการดูแลไม่ว่าจะเป็น อาการปวด ภาวะแทรกซ้อนอื่น ๆ เช่น แผลกดทับ การติดเชื้อในระบหายใจหรือระบบทางเดินปัสสาวะซึ่ง ปัญหาเหล่านี้ควรได้รับการดูแลและใส่ใจอย่างใกล้ชิดเพื่อให้เกิดความสุขสบายทั้งร่างกายและจิตใจ

 ​​​​- ​การสนับสนุนด้านจิตใจและอารมณ์

นอกจากจะเป็นการดูแลสภาพร่างกายและประคองอาการเจ็บป่วยอย่างใกล้ชิดแล้ว การดูแลแบบประคับประคองจะช่วยดูแลสภาพจิตใจไม่ว่าจะเป็นเรื่องของจิตสังคมหรือจิตวิญญาณ สนับสนุนให้ผู้ป่วยมีอารมณ์และจิตใจที่สุขสงบตลอดช่วงระยะเวลาการรักษา

 ​​​​​​​​​- ​การเสริมสร้างคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยและครอบครัว

การดูแลแบบประคับประคองเป็นการลดอาการหรือความทุกข์ทรมานที่เกิดจากโรค เพิ่มคุณภาพชีวิตให้กับตัวผู้ป่วย รวมถึงคนรอบตัวที่สามารถเข้าถึงและดูแลผู้ป่วยให้รับมือกับอาการต่าง ๆ ได้อย่างใส่ใจและใกล้ชิด

 ​​​​​​​​​​- ​การช่วยให้ผู้ป่วยมีทางเลือกในการดูแล

การดูแลแบบประคับประคองเป็นทางเลือกที่ดีในกรณีที่ผู้ป่วยไม่จำเป็นต้องได้รับการรักษาที่โรงพยาบาลอย่างต่อเนื่องและต้องการกลับไปดูแลตนเองที่บ้าน เพราะการได้พักรักษาร่างกายและจิตใจในสภาพแวดล้อมและผู้คนที่คุ้นเคยและสามารถส่งผลลัพธ์ที่ดีต่อผู้ป่วยและคนรอบข้างได้เช่นกัน

 ​​​​​​​ความแตกต่างระหว่าง Palliative Care กับการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้าย

หลายคนเมื่อได้ยินคำว่า “การดูแลแบบประคับประคอง” (Palliative Care) ก็จะนึกถึงการดูแลสำหรับผู้ป่วยระยะสุดท้าย อย่างไรก็ตาม การดูแลแบบประคับประคองและการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายนั้นไม่ใช่สิ่งเดียวกันเสมอไป

 ​​​​​​​​ข้อแตกต่างที่สำคัญระหว่าง Palliative Care กับการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้าย (Hospice Care)

การดูแลแบบประคับประคองหรือ Palliative Care นั้น ใช้เมื่อผู้ป่วยได้รับการวินิจฉัยว่าป่วยเป็นโรคที่มีอาการเจ็บป่วยและสามารถคุกคามได้ถึงชีวิต แต่การดูแลแบบประคับประคองนั้นสามารถใช้เพื่อรักษาได้ในทุกระยะของโรคเพื่อให้ผู้ป่วยและคนรอบตัวผู้ป่วยมีคุณภาพชีวิตที่ดีในการรับมือกับอาการเจ็บป่วย ในขณะที่บริการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายจะใช้กับผู้ป่วยที่อยู่ในระยะสุดท้ายของโรคและมักจะยุติการรักษาตัวโรคแล้ว

 ​​​​​​​​​เมื่อใดที่ Palliative Care เริ่มต้นและสิ้นสุด

การเข้าดูแลรักษาสามารถเริ่มต้นได้ตั้งแต่เมื่อผู้ป่วยได้รับการวินิจฉัยโรค โดยการดูแลในลักษณะนี้จะมีบทบาทมากขึ้นเมื่ออาการของโรคเข้าสู่ระยะลุกลาม นอกจากนี้ การดูแลแบบประคับประคองจะเข้ามามีบทบาทดูแลและเยียวยาสภาพจิตใจครอบครัวของผู้ป่วยหลังจากที่ผู้ป่วยเสียชีวิตด้วยเช่นกัน

 ​ใครบ้างที่ควรได้รับการดูแลแบบประคับประคอง

 ​​​​​​- ​ผู้ป่วยกลุ่มโรคมะเร็ง

เป็นผู้ป่วยกลุ่มที่อยู่ในการดูแลของแพทย์ตั้งแต่ในระยะเริ่มต้นของการรักษา ทั้งยังเป็นกลุ่มที่มีอาการแทรกซ้อนชัดเจนตั้งแต่ระยะแรกจนถึงอาการสุดท้าย ดังนั้น จึงเป็นกลุ่มผู้ป่วยที่มักจะได้รับการรักษาควบคู่ไปกับการดูแลแบบประคับประคองรวมถึงได้รับความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับตัวโรคที่ช่วยให้ผู้ป่วยและคนรอบข้างสามารถรับมือกับอาการเจ็บป่วยได้เป็นอย่างดี

 ​​​​- ​​ผู้ป่วยกลุ่มเปราะบาง

ได้แก่ กลุ่มผู้ป่วยสมองเสื่อม กลุ่มผู้ป่วยภาวะติดเตียง หรือกลุ่มผู้ป่วยโรคอื่น ๆ ที่ไม่สามารถช่วยตัวเองได้ การได้รับการรักษาแบบประคับประคองจะช่วยลดความทุกข์ทรมานของอาการและดูแลคุณภาพชีวิตที่ดีจากการใช้ชีวิตประจำวันได้

 ​​​​​​​​​- ​ผู้ป่วยกลุ่มเรื้อรังระยะสุดท้าย

เป็นผู้ป่วยกลุ่มที่มีอาการของโรคในระยะสุดท้ายและมีอาการทรุดลงอย่างต่อเนื่อง ไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ จึงต้องมีการดูแลทั้งร่างกายและจิตใจเพื่อให้ผู้ป่วยดำรงชีวิตต่อไปได้อย่างมีคุณภาพ

 ​​​​​​​​​​- ​​ผู้ป่วยที่คาดว่าจะเสียชีวิตในอีกไม่นาน

การดูแลแบบประคับประคองนั้น เป็นการดูแลที่ให้ความสำคัญแบบองค์รวมของผู้ป่วยและครอบครัว ซึ่งหมายถึงสภาพร่างกายและจิตใจ ดังนั้นผู้ป่วยที่ได้รับการวินิจฉัยว่ามีโอกาสที่มีชีวิตอยู่ได้อีกไม่นานก็สามารถรับการดูแลแบบประคับประคองเพื่อสร้างคุณภาพชีวิตที่ดีให้กับช่วงเวลาที่เหลืออยู่ รวมถึงดูแลสภาพจิตใจ ไม่ว่าจะเป็นจิตวิญญาณและสังคมของตัวเองรวมถึงคนรอบข้างให้มั่นคงและสุขสงบ สามารถรับมือกับการสูญเสียได้เมื่อเวลานั้นมาถึง

 ​​​​​​​​​​- ​​​ผู้ป่วยที่ต้องการโปรแกรมฟื้นฟูหลังการรักษามะเร็ง

การดูแลแบบประคับประคองนั้นไม่ใช่การดูแลที่ใช้กับผู้ป่วยระยะสุดท้ายเท่านั้น แต่กลุ่มผู้ป่วยที่ฟื้นฟูร่างกายหลังรับการรักษามะเร็งก็สามารถเข้ารับการดูแลแบบประคับประคองเพื่อฟื้นฟูสภาพร่างกายและจิตใจ โดยได้รับการดูแลอย่างใกล้ชิดเพื่อให้พร้อมกลับไปใช้ชีวิตประจำวันได้อีกครั้ง

 ​บทบาทของทีมผู้ดูแลแบบประคับประคอง

 ​​​​​​- ​​แพทย์ พยาบาล และเภสัชกร

ให้คำแนะนำเรื่องการดูแลทางด้านร่างกาย อาการของโรค การดูแลเรื่องยาให้เข้ากับการรักษา รวมถึงการสังเกตผลข้างเคียงของการรักษาหรืออาการแทรกซ้อน

 ​​​​- ​​​นักสังคมสงเคราะห์และนักจิตวิทยา

ให้คำแนะนำเรื่องการดูแลสภาพจิตใจของผู้ป่วยและคนรอบข้าง การรับฟังความวิตกกังวล ความคาดหวัง การดูแลทางด้านจิตสังคมและจิตวิญญาณให้สามารถรับมือกับสถานการณ์ต่าง ๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

 ​​​​​​​​​- ​นักกายภาพบำบัดและนักกิจกรรมบำบัด

สำหรับให้คำแนะนำที่ถูกต้องให้กับผู้ดูแลผู้ป่วยติดเตียงที่มีความเสี่ยงเรื่องการเคลื่อนย้ายหรือต้องทำกายภาพให้กับร่างกายอยู่เสมอ

 ​​​​​​​​​​- ​ผู้ดูแลหลักและครอบครัว

เป็นผู้ดูแลผู้ป่วยในชีวิตประจำวันอย่างใกล้ชิด ไม่ว่าจะเป็น อาหารการกิน การทานยา การสังเกตอาการของโรค อาการแทรกซ้อน และคอยสังเกตอาการอื่น ๆ ที่อาจะเกิดขึ้นได้

 ​​บริการและสิ่งอำนวยความสะดวกสำหรับ Palliative Care

 ​​​​​​- ​​แพทย์ พยาบาล และเภสัชกร

 ​​​​- ​สถานพักฟื้นและสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการฟื้นฟู

เพื่อการสร้างบรรยากาศที่ดีให้กับการดูแลแบบประคับประคองนั้น เราให้ความสำคัญกับสิ่งแวดล้อมในศูนย์ฟื้นฟูเป็นอย่างมาก ด้วยสวนเพื่อการฟื้นฟูสุขภาพของเราที่กว้างขวางและเขียวชอุ่ม ทั้งยังมีห้องพักให้เลือกหลากหลายรูปแบบ ส่งเสริมการรักษาแบบประคับประคองของผู้ป่วยให้รู้สึกอบอุ่นและเป็นกันเองมากยิ่งขึ้น